Όνειρο ήταν η ΑΟΖ και πάει

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ την Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013

Εάν  ο Ερντογάν είναι τόσο συγκεκριμένος, μπορεί ο Έλληνας πρωθυπουργός να πιάνεται τόσο ανυποψίαστος, όπως φάνηκε στην Πόλη; Η αλήθεια είναι ότι ο Σαμαράς δεν είναι τόσο «αθώος» όσο έδειξε, και αυτό εξηγεί και τη στάση της δημόσιας τηλεόρασης. Για την ακρίβεια το… ντρεσάρισμα της κοινής γνώμης στην προοπτική μιας συνεκμετάλλευσης των ενεργειακών αποθεμάτων του Αιγαίου το ξεκίνησε ο ίδιος, και μάλιστα σε δύο φάσεις. Πρώτα με τις σέντρες που πήρε από τον Φρανσουά Ολάντ, ώστε να μιλήσει για… ευρωπαϊκά κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Και σε δεύτερη φάση, πολύ πιο πρόσφατα, στο συνέδριο «Ενεργειακές προοπτικές στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο», όπου είπε ότι για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων αυτών «χρειάζεται σχεδιασμός και συμμαχίες». Και αν κάποιος δεν κατάλαβε καλά, ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε από το βήμα του εν λόγω συνεδρίου: «Όλα αυτά δεν αφορούν μόνον εμάς. Αφορούν τους εταίρους μας, αφορούν τους συμμάχους μας, αφορούν και μία σειρά χώρες προέλευσης των ενεργειακών πόρων που διακινούμε. Αφορούν και τους γείτονές μας. Όλους τους γείτονές μας». Και πρόσθεσε πως η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων του Αιγαίου θα γίνει με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, «με βήματα αποφασιστικά, σίγουρα, σταθερά, σε στενή συνεννόηση με τους εταίρους μας, με τους συμμάχους και με κάθε ενδιαφερόμενο. Με όλες τις δυνατές συμμαχίες. Και με όλες τις πρόσφορες συνέργειες». Πόσο πιο καθαρά να τα πει δηλαδή…

Το συνέδριο αυτό, που έγινε μερικές ώρες πριν από την επίσκεψη Σαμαρά στην Πόλη, είχε άλλες δύο σημαντικές παρεμβάσεις:

Η πρώτη ήταν αυτή του Ισραηλινού πρέσβη στην Αθήνα Αριε Μέκελ, ο οποίος είπε πως, σύμφωνα με μελέτες Ισραηλινών ειδικών, οι υδρογονάνθρακες του Αιγαίου είναι ίσως πολύ περισσότεροι από ό,τι πιστεύεται σήμερα. Και κυρίως ότι τα πιο σημαντικά απολήψιμα αποθέματα βρίσκονται βόρεια και όχι στα νότια της Κρήτης, όπου διεξάγονται αυτή την περίοδο οι έρευνες.

Η δεύτερη έγινε από τον Χιουγκ Πόουπ, υπεύθυνο του International Crisis Group για την Τουρκία και την Κύπρο, που είπε ότι η επίλυση του προβλήματος των βραχονησίδων στο Αιγαίο αποτελεί για την Άγκυρα προτεραιότητα και προϋπόθεση για την «αποτύπωση των θαλάσσιων συνόρων». Ο Πόουπ, ο οποίος επικαλέστηκε και έγγραφο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών που είδε το φως της δημοσιότητας, είπε ακόμα ότι η Άγκυρα μπορεί να αμφισβητεί το γεγονός πως το Καστελόριζο δικαιούται υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά δεν πρόκειται να προχωρήσει στη δημιουργία τετελεσμένων. Όπως κατέληξε ο ίδιος, το θέμα είναι το τι πραγματικά θέλει η Ελλάδα και η Κύπρος για το Αιγαίο. Ο ίδιος πάντως πρότεινε ως καλύτερη λύση αυτό περίπου που λέει και ο Ερντογάν: την «εξομάλυνση» των σχέσεων της Ελλάδας και της Κύπρου με την Τουρκία.

Περίπου τα ίδια πράγματα είπε πριν από 15 ημέρες πριν ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, ο οποίος λίγο πολύ υποστήριξε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει είτε να σταματήσει τις έρευνες στο Οικόπεδο 12 είτε να μοιραστεί τα κέρδη με το ψευδοκράτος της βόρειας Κύπρου. Κατά τον ίδιο, οι έρευνες που πραγματοποιεί η Κύπρος και τα σχετικά συμβόλαια τα οποία έχει υπογράψει η Λευκωσία με διεθνείς εταιρείες αντιβαίνουν τη νομοθεσία, καθώς τα θαλάσσια ύδατα βρίσκονται σε μια ΑΟΖ η οποία δεν έχει ακόμη χαραχθεί.

Η ελληνική αδυναμία

Ο Ερντογάν πράγματι δεν είχε καλύτερο χρόνο από τον σημερινό για να ξεδιπλώσει τη στρατηγική του, αφού συνοδεύεται από το οικονομικό αδιέξοδο των «αντιπάλων» του. Με την Ελλάδα σε βαθύ μνημόνιο και συμφωνίες που δεσμεύουν στον «ειδικό λογαριασμό» τα όποια πιθανά έσοδα από την εξόρυξη υδρογονανθράκων τα πράγματα είναι πλέον απλά. Και γίνονται… απλούστερα από την κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού που περιορίζει τις δυνατότητες άσκησης πολιτικής υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας. Οι υπερεξοπλισμοί των χρόνων της διακυβέρνησης Σημίτη δεν άφησαν πολλά περιθώρια στους αμυντικούς προϋπολογισμούς και σήμερα η χώρα είναι φορτωμένη με οπλικά συστήματα που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να κινητοποιήσει επαρκώς.

Σαν συνέπεια, και η Κύπρος, που πάντοτε στηριζόταν στην ελληνική στρατιωτική συνδρομή (έστω και θεωρητικά), έχει χάσει και αυτό το στήριγμα. Κυρίως, όμως, έχει απολέσει τη δυνατότητα να στέκεται στα πόδια της λόγω της υγιούς οικονομίας. Ακόμη και αυτοί που είχαν πει ότι η έκρηξη στο Μαρί θα ήταν ένα κομβικό σημείο, δεν είχαν προβλέψει την ταχύτητα της κατάρρευσης.