του Φώτη Τσικριτέα*
Σ/σες και σ/φοι, συναγωνιστές και συναγωνίστριες καλησπέρα,
Καταρχάς, να ευχαριστήσω το σ/φο Βαγγέλη για την πρωτοβουλία και το κάλεσμα του στην αποψινή εκδήλωση, επίσης, να ευχαριστήσω του σ/φους – σ/σες που λειτουργούν και στηρίζουν το στέκι «Σβούρα» για τη φιλοξενία. Να σας ευχαριστήσω τέλος, όλους για την παρουσία και τη συμμετοχή σας στη συζήτησή μας.
Επιτρέψτε μου να ασχοληθώ με το θέμα μας σε ένα πιο αφαιρετικό επίπεδο, καθώς νομίζω την ανάλυση του ιστορικού και συγκεκριμένου θα την καλύψει και με το παραπάνω ο έτερος συνομιλητής, ο οποίος άλλωστε, είναι περισσότερο αρμόδιος και εξοπλισμένος από εμένα σε ειδικά θέματα ιστορίας.
Επιτρέψτε μου λοιπόν,
Ι) να παραθέσω σε γενικές γραμμές αυτά που θεωρώ ως τις βασικές πηγές της θεωρίας και της πράξης του μαρξιστή – λενινιστή Άρη Βελουχιώτη.
ΙΙ) να αποπειραθώ μία σύνδεση του τότε αντιστασιακού μηνύματός του με την κατάσταση στη χώρα σήμερα.
Α) Ποια ήταν γενικά η εποχή που γέννησε τον Άρη;
Ήταν εποχή,
- της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης υπερσυσσώρευσης 1929.
- ως αποτέλεσμα της, εποχή οξείας κοινωνικής κρίσης και οξυμένης πάλης των τάξεων.
- εποχή πολιτικής κρίσης του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος, οξυμένου και βίαιου ανταγωνισμού ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, θανάσιμου ανταγωνισμού του ιμπεριαλισμού με το σοσιαλιστικό κίνημα και το 1ο εργατικό κράτος της ιστορίας τη Σοβιετική Ένωση.
- εποχή που το κεφάλαιο προσπάθησε να αντιμετωπίσει το μεγάλο κύμα των εργατικών, αγροτικών και αντιαποικιοκρατικών κινημάτων καταλύοντας ακόμα και εκείνη τη δική του αστική δημοκρατία.
- εποχή εν τέλει, εξαπόλυσης του φασισμού ενάντια στα κινήματα, τους λαούς και τη σοβιετική πατρίδα.
Β) Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα βρέθηκε στην ανάγκη να εκσυγχρονίσει τη θεωρία και πρακτική του:
Το πιο σημαντικό νέο μεθοδολογικό εργαλείο το είχε προσφέρει από το 1ο τέταρτο του 20ου αιώνα ο Λένιν με τη θεωρία του για τον ιμπεριαλισμό.
Για το πέρασμα δηλαδή, του καπιταλισμού της εποχής των Marx και Engels σε ένα ανώτερο στάδιο, στο τελευταίο στάδιό του για την ακρίβεια, στο στάδιο όπου ο καπιταλισμός σαπίζει, γίνεται αντιδραστικός και επιβάλει στην προοπτική της ανθρωπότητας μόνο ένα δίλημμα: τη σοσιαλιστική απελευθέρωση ή τον όλεθρο.
O Λένιν αναλύοντας με επιστημονικό τρόπο (από τη σκοπιά του ιστορικού – υλισμού των Marx και Engels) τις νέες συνθήκες, ανάμεσα σε άλλα, κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα:
· Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, ώστε όλες σχεδόν η περιοχές του πλανήτη να είναι μοιρασμένες ανάμεσα τους είτε σαν αποικίες είτε σαν εξαρτημένες σφαίρες επιρροής. Από εκεί και πέρα μπορούν να γίνουν μονάχα ξαναμοιράσματα.
· Σε αυτές τις συνθήκες έχουν απομείνει στον πλανήτη μόνο τρεις βασικοί τύποι κρατών:
α) οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που ασκούν στον υπόλοιπο κόσμο την οικονομική και στρατιωτικοπολιτική κυριαρχία τους
β) οι αποικίες ή προτεκτοράτα,
και (κρατήστε ειδικά αυτό),
γ) ποικίλες μορφές εξαρτημένων χωρών, που πολιτικά είναι τυπικά ανεξάρτητες στην πράξη όμως είναι μπλεγμένες στα δίχτυα της χρηματιστικής και διπλωματικής εξάρτησης[1]
Όπως γνωρίζουμε το 1914 ξέσπασε το 1ο παγκόσμιο βίαιο ξαναμοίρασμα. Την εποχή του Άρη η ανθρωπότητα όδευε προς το δεύτερο. Ωστόσο, δύο νέα στοιχεία διαφοροποιούσαν την κατάσταση:
i) οι επαναστάσεις, τα κινήματα μετά τον 1ο Π.Π. και η επικράτηση της Σοβιετικής εξουσίας,
ii) η άνοδος του φασισμού
Η επαναστατική πρωτοπορία λοιπόν, προσπάθησε να αποτιμήσει τις νέες συνθήκες και εμπειρίες και να εξάγει ωφέλιμα θεωρητικά – πρακτικά συμπεράσματα, φυσικά όχι χωρίς παλινωδίες, αντιφάσεις και λάθη. Οι κατευθυντήριες γραμμές στις οποίες κατέληξε (αναφέρομαι στο 7ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς) είναι κατά τη γνώμη μου η 1η πηγή της σκέψης και δράσης του Άρη Βελουχιώτη.
Ας δούμε σε μέσες άκρες αυτά που μας ενδιαφέρουν:
1) Οι επαναστάτες χρειάζεται να βάλουν σαν άμεσο στόχο τους τη συγκρότηση Ενιαίου Μετώπου των Εργατών, μαζί με τους σοσιαλδημοκράτες και ανένταχτους εργαζόμενους,
α) για τη μεταφορά των επιπτώσεων της κρίσης στις πλάτες της ολιγαρχίας,
β) για την απόκρουση του εκφασισμού του αστικού κράτους που πλήττει πρώτα και κύρια το λαό και άρα για την υπεράσπιση των όποιων υπολειμμάτων αστικοδημοκρατικών ελευθεριών,
γ) για κοινό αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
2) οι επαναστάτες χρειάζεται να βάλουν σαν άμεσο στόχο τη δημιουργία διευρυμένου αντιφασιστικού Λαικού Μετώπου, πάνω στη βάση του Ενιαίου Μετώπου των Εργατών, μαζί με την εργαζόμενη αγροτιά και την κύρια μάζα των μικροαστικών στρωμάτων της πόλης.
3) Σαν βήμα προς τη δικτατορία του προλεταριάτου όπου είναι εφικτό και απαραίτητο χρειάζεται να παλέψουν για κυβέρνηση του Ενιαίου Μετώπου των εργατών και των συμμάχων τους.
Τέλος, και πιο σημαντικά για το θέμα μας,
4) στις αποικίες και τα εξαρτημένα κράτη ( θυμηθείτε την τυπολογία του Λένιν), στις αδύναμες χώρες που δέχονται ιμπεριαλιστική επίθεση ή τελούν υπό ιμπεριαλιστική κατοχή, πρέπει με όλες τους τις δυνάμεις να συμμετέχουν στον απελευθερωτικό πόλεμο και αγώνα, έστω και αν διεξάγεται υπό την ηγεσία των αστών,
· για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα των εργατών, των αγροτών και των μειονοτήτων,
· για να μην επιτρέψουν την προδοσία του λαού από την πλευρά των αστών.[2]
Αυτές οι γενικές αρχές εφαρμόστηκαν και στην Ελλάδα μετά από διάλογο και αντιπαραθέσεις στους κόλπους του ντόπιου κινήματος που σε μεγάλο βαθμό αντικατόπτριζε τις ανάλογες αντιπαραθέσεις σε διεθνές επίπεδο:
Αυτές οι κατευθύνσεις:
α) οδήγησαν αρχικά στο κάλεσμα του ΚΚΕ για συμμετοχή στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο και αγώνα, ενάντια στην εισβολή των Ιταλών φασιστών το 40’, παρότι το ελληνικό κράτος ήταν αστικό, παρότι στο κουμάντο ήταν το φασιστικό μεταξικό καθεστώς,
αλλά και μετά την προδοτική συνθηκολόγηση, τη φυγή των αστών και την παράδοση του λαού στα χέρια των κατακτητών του άξονα,
β) οδήγησαν το ΚΚΕ στο να πρωτοστατήσει στη συγκρότηση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου που με τον πιο ένδοξο τρόπο, και παρά τις όποιες ενστάσεις για τα λάθη του, καθοδήγησε και οργάνωσε τον αγώνα του λαού για την κατάκτηση της ελευθερίας, την υπεράσπιση της ζωής, των δικαιωμάτων και του πολιτισμού του, ενάντια στον ξένο εισβολέα και τους ντόπιους συνεργάτες του.
Με άμεσους στόχους του:
α) την προστασία του λαού από την πείνα, την αρρώστια και τις υλικές στερήσεις με την καθημερινή πάλη ενάντια στην εξαθλίωση,
β) την ενεργητική και παθητική αντίσταση ενάντια στον κατακτητή,
γ) το σαμποτάρισμα των πολεμικών σκοπών του,
δ) τον ένοπλο αγώνα, τη βία ενάντια στη βία και εν τέλει την ένοπλη εξέγερση ενάντια στον κατακτητή και τους ντόπιους δοσίλογους,
Με μακροπρόθεσμο στόχο: την εξασφάλιση και προάσπιση της λαϊκής κυριαρχίας στον καιρό της ειρήνης,
i) από μία κυβέρνηση με κορμό το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο,
ii) με την αποκατάσταση των λαϊκών και αστικοδημοκρατικών ελευθεριών,
iii) με την προκήρυξη ελεύθερων εκλογών και τη σύνταξη λαοκρατικού πολιτεύματος για τον τόπο σύμφωνα με τη λαϊκή βούληση.[3]
Αυτή η ελληνική, ας πούμε μετάφραση των διεθνών κατευθυντήριων γραμμών στάθηκε κατά την άποψή μου, η 2η πηγή της θεωρίας και πράξης του Άρη Βελουχιώτη.
Αυτός ήταν απόλυτα συνεπής στο επαναστατικό πνεύμα της εποχής του. Όλα τα παραπάνω στοιχεία μπορούμε να τα δούμε να συνδυάζονται και να συμπυκνώνονται στον ιστορικό του λόγο στις 22 Οκτωβρίου του 1944 στη Λαμία:
α) η διεθνής διάσταση του αντιφασιστικού αγώνα, η ένταξη του πατριωτισμού στο συνεπή διεθνισμό,
β) η διαχρονικότητα του αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στην εξαρτημένη ντόπια ολιγαρχία και την ξενική επικυριαρχία, που παραμένει ανολοκλήρωτος από το 1821 και μέχρι σήμερα. Της πάλης δηλαδή, ενάντια στη διπλή καταπίεση, που έχει αναγκαστικά διττό χαρακτήρα, για εθνική ανεξαρτησία και για λαοκρατία,
γ) η παραδοχή ότι η υπόθεση της υπεράσπισης της πατρίδας, της απελευθέρωσης και της προκοπής του τόπου βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια του λαού, καθώς η ξενική επικυριαρχία και η διεφθαρμένη ντόπια φαυλοκρατία είναι εκείνες που κρατούν τη χώρα και το λαό υποανάπτυκτο οικονομικά – πολιτικά και πολιτιστικά,
δ) η αναγνώριση της προσφοράς του ΕΑΜ στην αντιμετώπιση των άμεσων και θανάσιμων προβλημάτων του λαού κατά την κατοχή. Η περιγραφή του άμεσου εθνικοαπελευθερωτικού και δημοκρατικού του προγράμματος που τέθηκε σε εφαρμογή ήδη πριν εκδιωχθεί ο κατακτητής. Η αναφορά εν τέλει του απώτερου στόχου του μετώπου που είναι να παραδώσει την εξουσία στον ίδιο τον κυρίαρχο λαό.
Γ) Σήμερα λοιπόν, τίθεται το ερώτημα: Είναι επίκαιρο το μήνυμα αντίστασης του Άρη Βελουχιώτη;
Είναι απόλυτα επίκαιρο:
1) Όπως τότε, έτσι και σήμερα ο λαός και η χώρα καταστρέφεται και εξωθείται στην εξαθλίωση από την επίθεση που δέχεται από την ξένη ολιγαρχία σε αγαστή συνεργασία με τους ντόπιους εξαρτημένους ολιγάρχες.
2) Όπως τότε, έτσι και σήμερα αναδεικνύεται η ανάγκη συγκρότησης ενός παλλαϊκού μετώπου ενάντια στη νέα – αποικιοκρατία, ενάντια στον εκφασισμό του αστικού κράτους που προωθούν τα πιο αντιδραστικά τμήματα της ξένης και ντόπιας χρηματιστικής ολιγαρχίας
Με άλλα λόγια, όπως επιτεύχθηκε τότε με τη συγκρότηση του ΕΑΜ, έτσι και σήμερα χρειάζεται η υπέρβαση των επιμέρους ιδεολογικών διαφορών των επαναστατών και συνεργασία πάνω στη βάση ενός άμεσου απελευθερωτικού σχεδίου:
α) για τη διαγραφή του χρέους που πνίγει και καταστρέφει το λαό,
β) για την κατάργηση των μνημονίων και της διεθνούς ιμπεριαλιστικής εποπτείας,
γ) για την έξοδο από το Ευρώ, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και την ανάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας,
Για να ανοίξει ο δρόμος για το ριζικό μετασχηματισμό της κοινωνίας που μόνο αυτός μπορεί να μας εξασφαλίσει μια και καλή την ελευθερία και την ευημερία.
Σας ευχαριστώ
* Εισήγηση στην εκδήλωση «Για τα 70 χρόνια από το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη. Το μήνυμα της αντίστασης τότε και τώρα»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου