Οκτωβρίου 27, 2013

Στα διάσελα της Ιστορίας - Μανώλης Γλέζος

Στις 8 Μα­ΐ­ου 1945 συ­ντρί­φτη­κε η τε­ρά­στια στρα­τιω­τι­κή μη­χα­νή του Χί­τλερ και ητ­τή­θη­κε στρα­τιω­τι­κά ο Να­ζι­σμός.
Η πιο φο­βε­ρή α­πει­λή ε­να­ντί­ον της αν­θρω­πό­τη­τας εί­χε α­πο­τρα­πεί. Συ­ντρί­φτη­καν, ό­πως ξε­κί­νη­σαν να υ­λο­ποιού­νται, τα χι­τλε­ρι­κά δόγ­μα­τα για την ε­κλε­κτή ά­ρια φυ­λή, για τη μο­νο­διά­στα­τη α­ντί­λη­ψη λει­τουρ­γί­ας του πο­λι­τεύ­μα­τος, για τον α­φα­νι­σμό της ε­θνι­κής συ­νεί­δη­σης ό­λων των άλ­λων ε­θνών, για την κα­τά­λυ­ση κά­θε ι­δέ­ας δι­καί­ου, η­θι­κής και αν­θρω­πί­νων α­ξιών, για την κα­τα­πά­τη­ση ό­λων των δι­καιω­μά­των στη ζω­ή, στη δη­μο­κρα­τί­α και στην ε­λευ­θε­ρί­α.
Με το δί­κιο της, συ­νε­πώς η αν­θρω­πό­τη­τα γιορ­τά­ζει τη Με­γά­λη Μέ­ρα, την πιο ση­μα­ντι­κή του 20ού αιώ­να. Με υ­πε­ρη­φά­νεια οι λα­οί της Ευ­ρώ­πης τι­μούν τη νί­κη τους ε­να­ντί­ον του Χί­τλερ. Για­τί βί­ω­σαν ά­με­σα, α­ντί­κρυ στο θά­να­το, την πρα­κτι­κή ε­φαρ­μο­γή των να­ζι­στι­κών δογ­μά­των, με τα στρα­τό­πε­δα της φρί­κης, με τα ια­τρι­κά πει­ρά­μα­τα στ’ αν­θρώ­πι­να πει­ρα­μα­τό­ζω­α, με τους φούρ­νους ε­ξό­ντω­σης των α­ντι­φρο­νού­ντων, με τους ε­κα­το­ντά­δες χι­λιά­δες δο­λο­φο­νη­μέ­νους, με τις ε­κα­τόμ­βες των ε­κτε­λε­σμέ­νων, με τα ε­κα­τομ­μύ­ρια τους νε­κρούς α­πό την α­σι­τί­α, την πεί­να και τις αρ­ρώ­στιες, με τις μυ­ριά­δες τους νε­κρούς στις μά­χες και τους βομ­βαρ­δι­σμούς των α­μά­χων στα α­στι­κά κέ­ντρα.

Οι λα­οί ό­λου του κό­σμου και ι­διαί­τε­ρα της Ευ­ρώ­πης, με το δί­κιο τους α­πο­τί­ουν φό­ρο τι­μής και ά­φα­της ευ­γνω­μο­σύ­νης σ’ ό­λα αυ­τά τα ε­κα­τομ­μύ­ρια των αν­θρώ­πων που θυ­σιά­στη­καν σ’ έ­να υ­πέ­ρο­χο α­γώ­να για τη σω­τη­ρί­α της αν­θρω­πό­τη­τας α­πό τη βαρ­βα­ρό­τη­τα και την α­παν­θρω­πιά. Έ­σω­σαν τον κό­σμο α­πό τον κίν­δυ­νο μιας μό­νι­μης φα­σι­στι­κής σκλα­βιάς.

***
Αν για ό­λους τους άλ­λους λα­ούς η 8 Μαρ­τί­ου 1945 παίρ­νει το α­λη­θι­νό νό­η­μα της σω­τη­ρί­ας τους α­πό τη να­ζι­στι­κή υ­πο­δού­λω­ση και γι’ αυ­τό τη λο­γα­ριά­ζουν ως Με­γά­λη Μέ­ρα, για μας, τους Έλ­λη­νες, που ας ση­μειω­θεί δεν τη γιορ­τά­ζου­με, η ι­στο­ρι­κή αυ­τή μέ­ρα ση­μα­το­δο­τεί κι άλ­λα υ­ψη­λό­τε­ρα, βα­θύ­τε­ρα και ου­σια­στι­κό­τε­ρα νο­ή­μα­τα.

Δεν την ε­ορ­τά­ζου­με. Για­τί ε­μείς οι Έλ­λη­νες δεν συ­νη­θί­ζου­με να ε­ορ­τά­ζου­με τις νί­κες ε­πί των α­ντι­πά­λων, ό­πως κά­νουν οι άλ­λοι λα­οί. Και οι δύ­ο ε­θνι­κές ε­πέ­τειοι και η 25η Μαρ­τί­ου 1821 και η 28η Ο­κτω­βρί­ου 1940 α­πο­τε­λούν ξε­κί­νη­μα για α­γώ­να, ση­μα­το­δο­τούν την α­πό­φα­ση να θυ­σια­στού­με για την λευ­τε­ριά μας. Το ί­διο τι­μού­με και τα ο­λο­καυ­τώ­μα­τα, την αυ­το­θυ­σί­α στο Ζά­λογ­γο, στο Μα­νιά­κι, στα Ψα­ρά, τη Μά­χη της Κρή­της, τη 15 Αυ­γού­στου 1940, τα Κα­λά­βρυ­τα, το Δί­στο­μο, το Κούρ­νο­βο, το Μο­νο­δέν­δρι, το Χορ­τιά­τη, το θυ­σια­στή­ριο της Και­σα­ρια­νής και τό­σα άλ­λα τε­μέ­νη προ­σφο­ράς και βω­μούς θυ­σί­ας. Μπρο­στά τους δεν γο­να­τί­ζει μό­νο ο­λό­κλη­ρο το έ­θνος, αλ­λά η ί­δια η Ι­στο­ρί­α του Έ­θνους μας.

Για μας τους Έλ­λη­νες, ό­μως, η 8η Μα­ΐ­ου 1945 εί­ναι ό­χι μό­νον μέ­ρα ο­λο­κλή­ρω­σης της α­πε­λευ­θέ­ρω­σης της χώ­ρας, για­τί πα­ρα­δό­θη­καν κι οι τρεις τε­λευ­ταί­ες να­ζι­στι­κές φρου­ρές (Σού­δα - Μή­λος - Λέ­ρος), αλ­λά για­τί εί­ναι πια δυ­να­τός ο συ­γκρι­τι­κός α­να­λο­γι­σμός της συ­νει­σφο­ράς της Ελ­λά­δας στο β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο για τη συ­ντρι­βή του Να­ζι­σμού, ό­πως και για­τί ε­πι­τρέ­πει μια βα­θειά ε­θνι­κή αυ­το­γνω­σί­α.

***
Η Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση των Ελ­λή­νων 1940-1945 εί­χε ως ά­με­σο α­πο­τέ­λε­σμα την Α­πε­λευ­θέ­ρω­ση της Ελ­λά­δας, χά­ρις στην κα­θο­λι­κό­τη­τα του χα­ρα­κτή­ρα της.

Κα­θο­λι­κό­τη­τα στο χρό­νο: Α­πό την πρώ­τη ως την τε­λευ­ταί­α μέ­ρα. Χω­ρίς α­νά­παυ­λα ού­τε μιας μέ­ρας. Συ­νε­χής, α­διά­λει­πτη, α­στα­μά­τη­τη πά­λη ε­να­ντί­ον των ει­σβο­λέ­ων και κα­τα­κτη­τών. Α­ντί­στα­ση με κά­θε τρό­πο και μέ­σο, με την πε­ρι­φρό­νη­ση, την άρ­νη­ση συ­νερ­γα­σί­ας, με το χω­νί, την α­περ­γί­α, τη διο­λιο­φθο­ρά, με το ό­πλο στο χέ­ρι.

Κα­θο­λι­κό­τη­τα στο χώ­ρο: Α­πό τη μιαν ά­κρια της Ελ­λά­δας ως την άλ­λη. Α­πό το Δι­δυ­μό­τει­χο ως την Κα­λα­μά­τα κι α­πό την Κέρ­κυ­ρα ως την Κρή­τη. Το ί­διο στα α­στι­κά κέ­ντρα και στην ε­παρ­χί­α, στις πό­λεις και στα βου­νά. Α­ντί­στα­ση σ’ ό­λη τη χώ­ρα.

Κα­θο­λι­κό­τη­τα α­κό­μα στη συμ­με­το­χή των Ελ­λή­νων απ’ ό­λο τον κό­σμο: οι Δω­δε­κα­νή­σιοι, οι Κύ­πριοι, οι Αι­γυ­πτιώ­τες Έλ­λη­νες στην πρώ­τη γραμ­μή. Οι Έλ­λη­νες ε­πί­σης του Κα­να­δά, των Η­ΠΑ, της Νό­τιας Α­φρι­κής και ό­που αλ­λού. Ό­λος ο Ελ­λη­νι­σμός ε­πί πο­δός, για να α­πο­δεί­ξει γι άλ­λη μια φο­ρά ό­τι το Έ­θνος μας ξε­περ­νά τα κρα­τι­κά ό­ρια.

Κα­θο­λι­κό­τη­τα στις η­λι­κί­ες και στα φύ­λα: Ό­λες οι η­λι­κί­ες των Ελ­λή­νων. Α­πό μι­κρά παι­διά ως γέ­ροι και υ­πέρ­γη­ροι. Το ί­διο ε­πί­σης γυ­ναί­κες και ά­ντρες, χω­ρίς διά­κρι­ση. Ό­λοι οι Έλ­λη­νες α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό η­λι­κί­α. Ό­λοι συμ­με­τεί­χαν στην Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση. Έ­δει­χναν έκ­δη­λα την α­ντί­θε­σή τους, α­ντι­δρού­σαν με κά­θε τρό­πο, α­ντι­στέ­κο­νταν κι έ­παιρ­ναν μέ­ρος στις Α­ντι­στα­σια­κές Ορ­γα­νώ­σεις.

Κα­θο­λι­κό­τη­τα στην κοι­νω­νι­κή δια­στρω­μά­τω­ση: Ό­λοι οι Έλ­λη­νες πή­ραν μέ­ρος στην Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση. Α­γρό­τες, ερ­γά­τες, υ­πάλ­λη­λοι, ε­παγ­γελ­μα­τί­ες, δια­νο­ού­με­νοι, ε­πι­στή­μο­νες, στρα­τιω­τι­κοί, κλη­ρι­κοί. Ό­λοι α­γω­νί­στη­καν. Πή­ραν μέ­ρος στην πα­θη­τι­κή α­ντί­στα­ση και στην έ­νο­πλη α­ντί­στα­ση. Ε­λά­χι­στοι συ­νερ­γά­στη­καν με τους κα­τα­κτη­τές και εί­ναι α­να­λο­γι­κά λι­γό­τε­ροι α­πό κά­θε άλ­λη χώ­ρα της Ευ­ρώ­πης.

Ο παλ­λα­ϊ­κός χα­ρα­κτή­ρας της Ε­θνι­κής Α­ντί­στα­σης εί­ναι το κύ­ριο, το κα­θο­ρι­στι­κό στοι­χεί­ο της Ελ­λά­δας.

***
Πα­ράλ­λη­λα η συμ­βο­λή της Ελ­λά­δας στο Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο για τη συ­ντρι­βή του Ά­ξο­να (Γερ­μα­νί­α-Ι­τα­λί­α-Ια­πω­νί­α) υ­πήρ­ξε κα­θο­ρι­στι­κή.

Για­τί η Ελ­λά­δα, με την α­πό­κρου­ση της φα­σι­στι­κής ε­πι­δρο­μής του Μου­σο­λί­νι κα­τά­φε­ρε το πρώ­το πλήγ­μα ε­να­ντί­ον του Ά­ξο­να. Έ­δω­σε την πρώ­τη νί­κη στις α­ντι­να­ζι­στι­κές δυ­νά­μεις.

Ως τό­τε ο Ά­ξο­νας νι­κού­σε σ’ ό­λα τα μέ­τω­πα (Ευ­ρώ­πη-Α­φρι­κή-Α­σί­α). Νι­κού­σε συ­νέ­χεια α­πό τό­τε που εν­σω­μά­τω­σε βί­αια την Αυ­στρί­α στο Γ΄ Ρά­ιχ τον Μάρ­τιο του 1938 (Ansluss) ε­πί­ση­μη κή­ρυ­ξη του πο­λέ­μου το 1939. Εί­χε κα­τα­κτή­σει ό­λη σχε­δόν την Ευ­ρώ­πη.

Η νί­κη αυ­τή –α­να­πτέ­ρω­σε το η­θι­κό των σκλα­βω­μέ­νων λα­ών της Ευ­ρώ­πης, σκόρ­πι­σε ρί­γη συ­γκί­νη­σης σ’ ό­λους τους η­γέ­τες των Συμ­μά­χων να προ­βούν σε δη­λώ­σεις θαυ­μα­σμού, ό­πως η ξα­κου­στή ε­κεί­νη ρή­ση: “…α­πό τώ­ρα και στο ε­ξής θα λέ­με πως οι ή­ρω­ες πο­λε­μούν σαν τους Έλ­λη­νες”.

Η Ε­θνι­κή α­ντί­στα­ση των Ελ­λή­νων υ­πήρ­ξε κα­θο­ρι­στι­κή στην τε­λι­κή και χρο­νι­κή έκ­βα­ση του Β΄ Πα­γκό­σμιου Πο­λέ­μου, για­τί για να κα­τα­κτη­θεί η Ελ­λά­δα χρειά­στη­καν 213 η­μέ­ρες πο­λε­μι­κών συ­γκρού­σε­ων α­πό την πλευ­ρά του Ά­ξο­να. Απ’ αυ­τές τις η­μέ­ρες, τις 158 η Ελ­λά­δα α­ντι­με­τώ­πι­ζε νι­κη­φό­ρα τη φα­σι­στι­κή ει­σβο­λή του Μου­σο­λί­νι. Και γι’ αυ­τό χρειά­στη­κε η ε­πέμ­βα­ση του Χί­τλερ, που με μια φο­βε­ρή στρα­τιά πυ­ρός και σι­δή­ρου, υ­πο­χρε­ώ­θη­κε σε άλ­λες 55 η­μέ­ρες σκλη­ρών μα­χών για να κα­τα­κτή­σει την Ελ­λά­δα.

Κα­νέ­να άλ­λο έ­θνος στην Ευ­ρώ­πη, α­πό ό­σα κα­τα­κτή­θη­καν, δεν ά­ντε­ξε τό­σο πο­λύ σε χρό­νο μπρο­στά στον κε­ραυ­νο­βό­λο πό­λε­μο (Μπλιτ­ς Κρί­γκ) του Χί­τλερ. Κα­νέ­να άλ­λο έ­θνος δεν α­νέ­τρε­ψε τα σχέ­δια του Χί­τλερ, ό­πως το Ελ­λη­νι­κό Έ­θνος. Α­νέ­τρε­ψε τα σχέ­δια του για την κα­τά­κτη­ση της Μό­σχας, του Καυ­κά­σου, της Κύ­πρου, της Αι­γύ­πτου. Μα­ταί­ω­σε τα σχέ­δια του να υ­πο­χρε­ώ­σει την Ι­σπα­νί­α και την Τουρ­κί­α να βγουν στον πό­λε­μο στο πλευ­ρό του.

Η Ελ­λη­νι­κή Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση υ­πήρ­ξε κα­θο­ρι­στι­κή ως προς την τε­λι­κή και χρο­νι­κή έκ­βα­ση του Β’ Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου για­τί η συ­νει­σφο­ρά της Ελ­λά­δας στον κοι­νό συμ­μα­χι­κό α­γώ­να υ­πήρ­ξεν α­ξιό­λο­γη, ση­μα­ντι­κή, μο­να­δι­κή.
✓ Μο­να­δι­κή ως προς την κα­θή­λω­ση με­γά­λων δυ­νά­με­ων του Χί­τλερ στην Ελ­λά­δα για να α­ντι­με­τω­πί­σει την Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση. Δε­κα­τρείς ο­λό­κλη­ρες γερ­μα­νι­κές με­ραρ­χί­ες, πέ­ρα α­πό τις ι­τα­λι­κές, τις βουλ­γα­ρι­κές και ο­ρι­σμέ­νες άλ­λες δυ­νά­μεις, βρί­σκο­νταν κα­θη­λω­μέ­νες στην Ελ­λά­δα. Έλ­λει­παν, δη­λα­δή, α­πό τα άλ­λα μέ­τω­πα, πά­νω α­πό ε­κα­τόν πε­νή­ντα χι­λιά­δες ε­τοι­μο­πό­λε­μοι ά­ντρες.

✓ Μο­να­δι­κή ως προς τις  θυ­σί­ες του Ελ­λη­νι­κού Λα­ού. Η Ελ­λά­δα έρ­χε­ται πρώ­τη, α­να­λο­γι­κά, ως προς την προ­σφο­ρά της σε αν­θρώ­πι­νες α­πώ­λειες. Έ­χα­σε το 13,6% του πλη­θυ­σμού της. Ε­ξα­κό­σιες χι­λιά­δες πέ­θα­ναν α­πό την πεί­να, τρια­κό­σιες χι­λιά­δες εί­ναι οι α­πώ­λειες α­πό την υ­πο­γεν­νη­τι­κό­τη­τα. Τριά­ντα ο­κτώ χι­λιά­δες εν­νια­κό­σιοι ε­ξή­ντα Έλ­λη­νες ε­κτε­λέ­στη­καν. Ε­βδο­μή­ντα χι­λιά­δες νε­κροί σε μά­χες, δώ­δε­κα χι­λιά­δες α­πό α­δέ­σπο­τες, ε­κα­τό χι­λιά­δες στα στρα­τό­πε­δα.

✓ Μο­να­δι­κή ως προς τα γε­γο­νό­τα πως α) η πρώ­τη μα­θη­τι­κή εκ­δή­λω­ση στην Ευ­ρώ­πη έ­γι­νε στην Κέρ­κυ­ρα στις 3 Νο­εμ­βρί­ου 1941. Β) ο πρώ­τος φοι­τη­τής που δο­λο­φο­νή­θη­κε σε δια­δή­λω­ση στην Ευ­ρώ­πη εί­ναι ο φοι­τη­τής Δήμ. Κων­στα­ντι­νί­δης στις 22 Μαρ­τί­ου 1942. Γ) η πρώ­τη έ­νο­πλη ε­ξέ­γερ­ση εί­ναι του Δο­ξά­του και της Πρω­σο­τσά­νης τον Σε­πτέμ­βριο του 1941. Δ) η πρώ­τη δη­μο­σιο­ϋ­παλ­λη­λι­κή α­περ­γί­α στην Ευ­ρώ­πη έ­γι­νε στην Ελ­λά­δα το 1942 ε) το πρώ­το σα­μπο­τάζ στην Ευ­ρώ­πη εί­ναι η α­να­τί­να­ξη της Ε­ΣΠΟ στις 22 Σε­πτεμ­βρί­ου 1942.

✓ Μο­να­δι­κή ως προς το γε­γο­νός ό­τι δεν πέ­τυ­χε στην Ελ­λά­δα η Πο­λι­τι­κή Ε­πι­στρά­τευ­ση. Ό­ταν άρ­χι­σαν να α­ραιώ­νουν οι στρα­τιές του Χί­τλερ α­πό τις μά­χες στα διά­φο­ρα μέ­τω­πα, συ­μπλή­ρω­σε τα κε­νά με γερ­μα­νούς ερ­γά­τες α­πό τη Γερ­μα­νί­α. Τα κε­νά ό­μως που δη­μιουρ­γή­θη­καν τα κά­λυ­ψε στρα­το­λο­γώ­ντας με τη βί­α, με τη λε­γό­με­νη Πο­λι­τι­κή Ε­πι­στρά­τευ­ση, α­πό ό­λα τα κα­τε­χό­με­να κρά­τη της Ευ­ρώ­πης. Το ί­διο ε­πι­χεί­ρη­σε να κά­μει και στην Ελ­λά­δα. Αλ­λά, ο Ελ­λη­νι­κός Λα­ός, σε μια με­γα­λειώ­δη, πα­νελ­λα­δι­κή και παλ­λα­ϊ­κή συ­γκέ­ντρω­ση-δια­δή­λω­ση-ε­ξέ­γερ­ση μα­ταί­ω­σε τα χι­τλε­ρι­κά σχέ­δια. Στις 5 Α­πρι­λί­ου 1943 οι δια­δη­λω­τές κα­τέ­λα­βαν ό­λες τις Νο­μαρ­χί­ες της Χώ­ρας και το Υ­πουρ­γεί­ο Ερ­γα­σί­ας στην Α­θή­να και έ­κα­ψαν τις κα­τα­στά­σεις των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Μο­να­δι­κό φαι­νό­με­νο σ’ ό­λη την Ευ­ρώ­πη.

✓ Μο­να­δι­κή ως προς το γε­γο­νός ό­τι ο Χί­τλερ δεν πέ­τυ­χε να σχη­μα­τί­σει στρα­τιω­τι­κό σώ­μα α­πό την Ελ­λά­δα και να το χρη­σι­μο­ποι­ή­σει ως σώ­μα κα­το­χής σε άλ­λη κα­τε­χό­με­νη χώ­ρα εί­τε να πο­λε­μή­σει στο Α­να­το­λι­κό Μέ­τω­πο ε­να­ντί­ον της ΕΣ­ΣΔ. Μο­να­δι­κό φαι­νό­με­νο κι αυ­τό.

Υ­πήρ­χαν και στην Ελ­λά­δα προ­δό­τες, συ­νερ­γά­τες και γερ­μα­νο­ντυ­μέ­νοι, ό­πως σ’ ό­λη την κα­τε­χό­με­νη Ευ­ρώ­πη. Με μια δια­φο­ρά. Ο α­ριθ­μός τους πο­σο­τι­κά και α­να­λο­γι­κά ή­ταν ο μι­κρό­τε­ρος α­πό κά­θε κα­τε­χό­με­νη χώ­ρα. Και ό­χι μό­νον αυ­τό. Αλ­λά δεν κα­τά­φε­ρε απ’ ό­λον αυ­τό τον συρ­φε­τό να σχη­μα­τί­σει στρα­τιω­τι­κό σώ­μα, ως σώ­μα κα­το­χής σε άλ­λη χώ­ρα ή για να πο­λε­μή­σει στο Α­να­το­λι­κό Μέ­τω­πο ε­να­ντί­ον της ΕΣ­ΣΔ.

Αυ­τή υ­πήρ­ξεν η συ­νει­σφο­ρά της Ελ­λά­δας στον κοι­νό Συμ­μα­χι­κόν Α­γώ­να για τη συ­ντρι­βή του Χί­τλερ και τη σω­τη­ρί­α της Αν­θρω­πό­τη­τας. Συμ­βο­λή κα­θο­ρι­στι­κή για την τε­λι­κή και χρο­νι­κή έκ­βα­ση του πο­λέ­μου.

Ό­λα αυ­τά έρ­χο­νται στο νου, μα­ζί μ’ έ­να ρί­γος θα­νά­του που δια­τρέ­χει α­κό­μα στα ό­νει­ρα της νύ­χτας, τους ε­πι­ζώ­ντες ε­κεί­νης της ε­πο­χής, τους α­γω­νι­στές της Ε­θνι­κής Α­ντί­στα­σης, που ε­πι­ζούν α­κό­μα κα­τά λά­θος, για­τί δεν τους άγ­γι­ξεν κα­τά­στη­θα το βό­λι του θα­νά­του.

Οι μνή­μες ό­μως ε­κεί­νης της ε­πο­χής, δεν εί­ναι μό­νο α­το­μι­κές. Κι ό­σο κι αν ε­πι­χεί­ρη­σαν πολ­λοί («φί­λοι» και ε­χθροί, «Έλ­λη­νες» και ξέ­νοι) να σβή­σουν αυ­τές τις μνή­μες, να τις α­γνο­ή­σουν, να τις δια­στρε­βλώ­σουν, να τις υ­πο­τι­μή­σουν και να τις μη­δε­νί­σουν, να τις ε­κτι­μή­σουν σαν έ­να τί­πο­τα μέ­σα στην αιω­νιό­τη­τα, οι μνή­μες αυ­τές ζουν. Ζουν για­τί α­νή­κουν πια στο έ­θνος.

Ό­λοι οι Έλ­λη­νες συμ­με­τεί­χαν στην Α­ντί­στα­ση. Γι’ αυ­τό η α­το­μι­κή α­ντί­στα­ση με­του­σιώ­θη­κε, με­ταλ­λά­χτη­κε κι έ­γι­νε Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση.

Πά­μπολ­λες ορ­γα­νώ­σεις σχη­μα­τί­στη­καν για να εκ­φρά­σουν και να συ­ντο­νί­σουν τον α­γώ­να για τη σω­τη­ρί­α του Λα­ού και τη Λευ­τε­ριά της Πα­τρί­δας. Κα­νέ­νας δεν δι­καιού­ται και δε μπο­ρεί κιό­λας να μειώ­σει τη συ­νει­σφο­ρά και της πιο μι­κρής α­ντι­στα­σια­κής μο­νά­δας. Κα­νέ­νας ε­πί­σης δεν δι­καιού­ται και δε μπο­ρεί κιό­λας να πα­ρα­γνω­ρί­σει τον πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρό­λο που έ­παι­ξε το Ε­θνι­κό Α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέ­τω­πο (Ε­ΑΜ) και τα κόμ­μα­τα που το δη­μιούρ­γη­σαν (Το ΚΚΕ, το ΣΚΕ, η ΕΛ­Δ και το Α­ΚΕ). Ό­λες, ό­μως, οι ορ­γα­νώ­σεις α­γω­νί­στη­καν για την α­ντί­στα­ση κα­τά του κα­τα­κτη­τή και γι’ αυ­τό δη­μιουρ­γή­θη­κε η Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση. Το Ε­ΑΜ, η ΠΕ­ΑΝ, ο Ε­ΔΕΣ η ΕΚ­ΚΑ α­νή­κουν πια στο Έ­θνος, για­τί η προ­σφο­ρά τους υ­πήρ­ξε ε­θνι­κή.

***
Η ε­πο­ποι­ί­α της Ε­θνι­κής Α­ντί­στα­σης, θέ­λουν δεν το θέ­λουν με­ρι­κοί, α­πο­τε­λεί ε­θνι­κή μνή­μη. Κα­τα­γρά­φε­ται ως η πιο ση­μα­ντι­κή ε­θνι­κή ι­στο­ρι­κή ε­πο­χή, του 20ού αιώ­να. Οι μνή­μες, βέ­βαια, δεν α­να­πα­ρά­γο­νται. Θα α­πο­τε­λού­σε, ό­μως, ι­στο­ρι­κή α­φέ­λεια να δε­χτού­με πως οι ι­στο­ρι­κές μνή­μες εί­ναι ά­σχε­τες α­πό την ό­ποια φά­ση της ε­ξε­λι­κτι­κής πο­ρεί­ας ε­νός Έ­θνους.

Το ελ­λη­νι­κό Έ­θνος, το πιο μα­κραί­ω­νο στην ι­στο­ρί­α της Αν­θρω­πό­τη­τας (μό­νο το κι­νέ­ζι­κο Έ­θνος μας συ­να­γω­νί­ζε­ται, χω­ρίς να έ­χει και 400 χρό­νια σκλα­βιάς), ε­ξα­κο­λου­θεί να υ­πάρ­χει, ό­χι για­τί α­να­πα­ρά­γει τις ι­στο­ρι­κές του μνή­μες. Αλ­λά για­τί οι ι­στο­ρι­κές μνή­μες προ­σφέ­ρουν δη­μιουρ­γι­κή δύ­να­μη ε­θνι­κής αυ­το­γνω­σί­ας.

Ο Μα­ρα­θώ­νας, οι Θερ­μο­πύ­λες, η Σα­λα­μί­να α­πό­δει­ξη αυ­το­γνω­σί­ας για τη δυ­να­τό­τη­τα υ­πε­ρά­σπι­σης αν­θρω­πι­στι­κών ι­δε­ών, για ε­λευ­θε­ρί­α και δη­μο­κρα­τί­α, δεν α­να­πα­ρά­γο­νται. Δη­μιουρ­γούν, ό­μως, ε­θνι­κή συ­νεί­δη­ση, που χτί­ζει τα βά­θρα απ’ ό­που θα ε­ξορ­μή­σει και θα δη­μιουρ­γή­σει το έ­θνος των Ελ­λή­νων, το Σού­λι, το Μα­νιά­κι, το Με­σο­λόγ­γι, τα Ψα­ρά.

Παρ’ ό­λη τη μο­να­δι­κό­τη­τά τους, δεν με­τριού­νται με τα κοι­νά μέ­τρα και σταθ­μά οι Θερ­μο­πύ­λες και το Μα­νιά­κι. Δια­περ­νούν ό­μως τις συ­νει­δή­σεις των Ελ­λή­νων, ώ­στε να πο­λε­μά ο κά­θε γιος της Ελ­λά­δας «Στης ι­στο­ρί­ας το διά­σε­λο, όρ­θιος». (Νικ. Βρετ­τά­κος).

Η Ε­πα­νά­στα­ση του Ει­κο­σιέ­να, δε με­τριέ­ται με τα συ­νη­θι­σμέ­να μέ­τρα της λο­γι­κής, σκορ­πά ό­μως ρί­γη συ­γκί­νη­σης στη δη­μιουρ­γη­μέ­νη Ε­θνι­κή συ­νεί­δη­ση και συ­νε­παίρ­νει τους Έλ­λη­νες για ν’ α­νέ­βουν, μέ­σα α­πό τη φα­σι­στι­κή σκλα­βιά, ό­λες τις σκά­λες του ι­στο­ρι­κού χρό­νου ως την 28η Ο­κτω­βρί­ου 1940. Στην Πίν­δο, στα ο­χυ­ρά της Μα­κε­δο­νί­ας, στη Μά­χη της Κρή­της, στις δια­δη­λώ­σεις της Α­θή­νας, στο Σκο­πευ­τή­ριο της Και­σα­ρια­νής, στο Κά­στρο του Υ­μητ­τού, στα Κα­λά­βρυ­τα, στο Δί­στο­μο, στο Χορ­τιά­τη, στο Κομ­μέ­νο της Άρ­τας, στο Μο­νο­δέν­δρι της Σπάρ­της, στο Κούρ­νο­βο, στο Δο­ξά­το, στα Κερ­δέλ­λια, στο Α­μπε­λό­φυ­το, στο Δο­μέ­νι­κο, στις Λιγ­γιά­δες, στο…, στην α­τέ­λειω­τη σει­ρά των μαρ­τυ­ρι­κών πό­λε­ων, οι­κι­σμών και χω­ριών, σ' ό­λα τα ο­λο­καυ­τώ­μα­τα του α­γώ­να.

Η Ελ­λη­νι­κή Ε­θνι­κή Α­ντί­στα­ση ως α­νε­κτί­μη­το ι­στο­ρι­κό ο­ρό­ση­μο ε­πι­βε­βαιώ­νει την ε­θνι­κή ταυ­τό­τη­τα. Το 1940-1945 ως μια α­πό τις ι­στο­ρι­κές α­νατά­σεις του ελ­λη­νι­κού λα­ού α­πο­δει­κνύ­ει με τον πιο τρα­νό τρα­νό τρό­πο την Ε­θνι­κή Υ­πό­στα­ση.

Οι Έλ­λη­νες στην Ελ­λά­δα και ό­που γης με τη γεν­ναιό­τη­τά τους και τις α­μέ­τρη­τες πρά­ξεις αυ­το­θυ­σί­ας μαρ­τύ­ρη­σαν γι’ άλ­λη μια φο­ρά πως υ­πάρ­χουν ως Ε­θνι­κή Ο­ντό­τη­τα. Για­τί ό­πως εί­πε ο Μα­κρυ­γιάν­νης στους Μύ­λους τ’ Α­να­πλιού κι ε­πι­βε­βαί­ω­σαν κι ε­πι­κύ­ρω­σαν με την προ­σφο­ρά της ζω­ής τους οι δε­κά­δες χι­λιά­δες ε­κτε­λε­σμέ­νοι γιοι της Ελ­λά­δας, που πο­λε­μούν ο­λόρ­θοι στα διά­σε­λα της ι­στο­ρί­ας: «οι Έλ­λη­νες εί­ναι έ­τοι­μοι να πε­θά­νουν για τη λευ­τε­ριά τους».
* Το άρθρο του Μανώλη Γλέζου δημοσιεύθηκε στο τεύχος 14-15 του περιοδικού ΑΡΔΗΝ.

Οκτωβρίου 12, 2013

Το κίνημα μοιράσματος της εργασίας και ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ

 Του Μάριου Καλαντζή

Την “Μαύρη Πέμπτη” της 24ης Οκτωβρίου 1929, ημέρα του χρηματιστηριακού κραχ στη Νέα Υόρκη, οι άνεργοι στις ΗΠΑ δεν ξεπερνούσαν το ένα εκατομμύριο. Τον Μάρτιο του 1933, στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, είχαν ξεπεράσει τα 15 εκατομμύρια. .Όπως ο Φρίντριχ Ένγκελς είχε περιγράψει περίπου μισό αιώνα πριν “η ολοένα μεγαλύτερη τελειοποίηση των μηχανών”, η οποία είχε μετατραπεί σε “απαράβατο νόμο που υποχρεώνει τον ατομικό καπιταλιστή βιομήχανο να βελτιώνει συνεχώς τον ατομικό εξοπλισμό του και να αυξάνει πάντοτε την παραγωγική του δύναμη” θα οδηγούσε σε σίγουρο αδιέξοδο το καπιταλιστικό οικονομικό μοντέλο από τη στιγμή που η “επέκταση των αγορών δεν είναι δυνατόν να συμβαδίσει με την επέκταση της παραγωγής”.

Ο Ντέξτερ Κίμπολ, κοσμήτορας της σχολής Μηχανολόγων στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ ήταν από τους πρώτους που ταρακούνησε τον αμερικανικό φιλελευθερισμό, φέρνοντας κατ' ουσία στο προσκήνιο τα συγκεκριμένα συμπεράσματα του Ένγκελς , όταν παρατήρησε ότι οι μηχανές είχαν γίνει πλέον τόσο υπερπαραγωγικές που οδηγούσαν σε ένα σταθερό συντελεστή τεχνολογικής ανεργίας.

Τα συνδικάτα και τότε έδειξαν αργά ανακλαστικά απέναντι στα νέα δεδομένα που αναδύονταν παρά την σταθερή προσήλωση τους στη μείωση του εργάσιμου χρόνου. Καθ' όλη τη δεκαετία του 1920 τα επιχειρήματα τους απηχώντας τα κηρύγματα του πρώιμου σοσιαλισμού, εστιάζονταν στα κοινωνικά και ψυχολογικά ευεργετήματα που θα απέφεραν οι λιγότερες ώρες εργασίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1929 στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργαζομένων (AFL) τα προβλήματα της ανεργίας και των χαμηλών αποδοχών είχαν υποβαθμιστεί προς χάριν της κοινωνικής προόδου των εργαζομένων μέσα από την αύξηση του ελεύθερου χρόνου που θα οδηγούσε σε μια “αρμονική ανάπτυξη σώματος, ψυχής και πνεύματος”. Τρία χρόνια μετά η ίδια διεκδίκηση του οργανωμένου εργατικού κινήματος θα προτάξει την κοινωνική δικαιοσύνη ώστε να δαμασθεί το τέρας της τεχνολογικής ανεργίας, θέτοντας το ζήτημα της ανακατανομής των ωρών εργασίας ως κεντρικό. Αφού οι νέες τεχνολογίες επιτύγχαναν μία τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας αλλά με τίμημα την ραγδαία μείωση του εργατικού δυναμικού, η πρόταση τους δεν ήταν άλλη από τη μείωση των ωρών εργασίας ώστε να εξασφαλισθεί για όλους δουλειά, αξιοπρεπές εισόδημα και αυτή η αγοραστική δύναμη που θα επέτρεπε την κατανάλωση των υπερσυσσωρευμένων αδιάθετων βιομηχανικών προϊόντων. Σημαντικές προσωπικότητες της εποχής όπως ο Άγγλος μαθηματικός και φιλόσοφος Μπέρντραντ Ράσελ τάχθηκαν με την πρόταση αυτή.

Τον Ιούλιο του 1932 το AFL διατύπωσε επίσημα την πρόταση του προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Χούβερ να συγκαλέσει κοινή διάσκεψη επιχειρηματιών και συνδικαλιστών με σκοπό την εφαρμογή μιας εργάσιμης εβδομάδας τριάντα ωρών δίχως μείωση των μισθών! Μέσα στο ζοφερό κλίμα που είχε δημιουργήσει η οικονομική ύφεση και δίχως να υπάρχει κάποια εναλλακτική πρόταση διεξόδου από αυτή, η επιχειρηματική ελίτ αποδέχθηκε απρόθυμα βέβαια στην πλειοψηφία της, να συμμετάσχει στην εκστρατεία αυτή. Μεγάλοι εργοδότες μη βλέποντας άλλον τρόπο να διαθέσουν τα προϊόντα τους ξεκίνησαν να μειώνουν πιλοτικά το χρόνο εργασίας σε τριάντα ώρες. Μεταξύ αυτών η περίπτωση της Kellogg's ήταν η περισσότερο αξιοπρόσεκτη αφού όχι μόνο μείωσε το χρόνο εργασίας αλλά αύξησε και τους μισθούς των εργαζομένων συνδέοντας τις αποδοχές με την αύξηση της παραγωγικότητας. Εξυπακούεται ότι βασικός σκοπός της εργοδοσίας ήταν μέσα από την αύξηση της απασχόλησης και των θέσεων εργασίας να επιτύχει την κατανάλωση των προϊόντων της. Την ίδια χρονιά μία έκθεση του βιομηχανικού συνδέσμου των ΗΠΑ διαπίστωνε ότι περισσότερες από τις μισές αμερικανικές επιχειρήσεις είχαν μειώσει το χρόνο εργασίας ώστε να διασώσουν θέσεις εργασίας και να αυξήσουν τις καταναλωτικές δαπάνες.

Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1933 ο γερουσιαστής της Αλαμπάμα Χιούγκο Λ. Μπλακ έφερε προς ψήφιση στην αμερικανική γερουσία νομοσχέδιο που θέσπιζε σε όλες τις επιχειρήσεις εργάσιμη εβδομάδα τριάντα ωρών σαν τη “μοναδική πρακτική και εφικτή μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος της ανεργίας”. Εν τέλει και προς έκπληξη της αμερικανικής κοινής γνώμης τον Απρίλιο του 1933 το νομοσχέδιο Μπλακ υπερψηφίστηκε στη Γερουσία με ψήφους 53 υπέρ και 30 κατά επιβάλλοντας 30ωρη εβδομαδιαία εργασία σε όλες τις επιχειρήσεις που ασχολούνταν με το διαπολιτειακό κι εξωτερικό εμπόριο. Το νομοσχέδιο όπως προβλέπεται στο αμερικανικό σύνταγμα θα έπρεπε να περάσει από τη Βουλή. Όλα έδειχναν ότι η υπερψήφιση του ήταν βέβαιη και εκεί. Τουλάχιστον αυτές οι προσδοκίες είχαν καλλιεργηθεί στον αμερικανικό λαό.

Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ όμως, υποστηριζόμενος από τη μεγαλοαστική τάξη έκανε ότι μπορούσε ώστε να αποσυρθεί το νομοσχέδιο Μπλακ. Με τον υποκριτικό λόγο που χαρακτηρίζει τους αστούς πολιτικούς σε ανάλογες περιπτώσεις, ενώ η κυβέρνηση του αναγνώριζε ότι βραχυπρόθεσμα η δραστική μείωση των ωρών εργασίας θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας τονώνοντας παράλληλα την κατανάλωση, ο Ρούσβελτ ισχυρίστηκε ότι το 30ωρο θα περιόριζε τη δυναμική της επέκτασης της αμερικανικής οικονομίας και θα επηρέαζε αρνητικά την ικανότητα των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον εξωτερικό ανταγωνισμό. Οι μεγάλες επιχειρήσεις ήθελαν η μείωση των ωρών εργασίας να παραμείνει σε εθελοντική βάση με βραχυπρόθεσμες στρατηγικές και να μην αποτελέσει μόνιμο χαρακτηριστικό της αμερικανικής οικονομίας. Πιο απλά να είναι στο χέρι των εργοδοτών αν και εφ' όσον επιθυμούν κάτι τέτοιο και με όρους που στην πραγματικότητα θα έθεταν οι ίδιοι με ότι αυτό θα συνεπαγόταν στον εσωτερικό ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Τελικά ο πρόεδρος Ρούσβελτ και οι υποστηρικτές του έπεισαν το αμερικανικό κοινοβούλιο να αποσύρει το επίμαχο νομοσχέδιο και στη θέση του να δεχτεί το Νομοσχέδιο Εθνικής Βιομηχανικής
Ανάπτυξης (NIRA), στο οποίο υπήρχαν διατάξεις που επέτρεπαν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να ορίζει το μέγεθος της εργάσιμης εβδομάδας σε συγκεκριμένες κατηγορίες βιομηχανιών Το αντάλλαγμα για την συνθηκολόγηση των συνδικάτων ήταν το πάγιο αίτημα τους για κατοχύρωση σε ομοσπονδιακό επίπεδο των συλλογικών διαπραγματεύσεων με τους εργοδότες. Κάπως έτσι θυσιάστηκε το αίτημα για μείωση των ωρών εργασίας και ηττήθηκε το “κίνημα μοιράσματος της εργασίας”, ίσως η μοναδική φορά που το συνδικαλιστικό κίνημα συνδέθηκε τόσο μαζικά και αποφασιστικά με τους άνεργους και το δικαίωμα όλων στην εργασία. Για την ιστορία αξίζει να αναφερθεί ότι ο Ρούσβελτ κάποια χρόνια μετά σε ομιλία του στο Κονγκρέσο θα εκφράσει τη... λύπη του για τη μη θέσπιση της 30ωρης εβδομαδιαίας εργασίας.

Προς τι όμως η ιστορική αυτή αναφορά που αντλήθηκε από το εξαιρετικά διαφωτιστικό “The End of Work” του Αμερικανού οικονομικού και κοινωνικού (συστημικού βέβαια) θεωρητικού Τζέρεμι Ρίφκιν (Ελληνική έκδοση: “Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της”, Εκδόσεις Νέα Σύνορα – Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 1995);
Συγκριτικοί δείκτες της ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για Μάιο/Ιούνιο του 2013. Πηγή: netakias.com

Με τα πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που καταμέτρησαν την επίσημη ανεργία τον περασμένο Ιούλιο στο 27,6 % και τις προβλέψεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ να προβλέπουν ότι μέσα στο 2016 το ποσοστό αυτό θα σκαρφαλώσει στο 34 %, οι λόγοι είναι προφανείς:

Η ανεργία στην Ελλάδα ανά ηλικιακήομάδα σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Πηγή: euro2day


Μέχρι σήμερα από πουθενά δεν διατυπώνεται κάποια ουσιαστική πρόταση για να αντιμετωπιστεί ο Λεβιάθαν της ανεργίας. Η περιβόητη ανάπτυξη όταν και όποτε επιτευχθεί προϋποθέτει μισθούς πείνας και στην πραγματικότητα αφορά την ευημερία των οικονομικών δεικτών και όχι των λαϊκών στρωμάτων. Η μονοδιάστατη επιλογή των συνδικάτων για την προάσπιση των μισθολογικών “κεκτημένων” έχει οδηγήσει όχι μόνο σε αλλεπάλληλες ήττες αλλά και σε ένα κοινωνικό χάσμα μεταξύ του ενεργού εργατικού δυναμικού και των 1,5 εκατομμύριο ανέργων. Φυσικά τίποτα δεν είναι τυχαίο, πόσο μάλλον όταν η συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΣΟΚ που δημοσκοπικά καταμετρείται στο 5,5% - 7%, συνεχίζει να ηγείται των σημαντικότερων συνδικάτων.

Τόσο ο περιορισμός της ανεργίας όσο και η ανασυγκρότηση του οργανωμένου εργατικού κινήματος περνά μέσα από ένα σύγχρονο κοινωνικό μέτωπο μοιράσματος της εργασίας συνδεδεμένου με την αύξηση των δεικτών παραγωγικότητας ώστε να τεθεί στο προσκήνιο των διεκδικήσεων η μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας δίχως ελάττωση των αποδοχών και να υπάρξει μία αρχικά μικρή αλλά σταθερά ανοδική αύξηση των θέσεων απασχόλησης. Παρά την δραματική μείωση των αποδοχών μέχρι και 60%, τόσο για τα συνδικάτα όσο και για τα κόμματα της Αριστεράς μια αντίστοιχη μείωση του χρόνου εργασίας των εργαζομένων σαν απάντηση στη βάρβαρη αντιλαϊκή επίθεση που υφίστανται, παραμένει ταμπού. Δεν αποτελεί ταμπού βέβαια για τους εργοδότες που ήδη μειώνουν δραστικά και εκβιαστικά τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας του προσωπικού τους, με αντίστοιχη μείωση των μισθών όσων δεν απολύουν.

Παρά τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομικής κρίσης που αφορούν το δημοσιονομικό της χαρακτήρα οι αντεργατικές παρεμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα και την αγορά εργασίας γενικότερα, μετά τον αρχικό κλονισμό του 2008/9 έχουν στρώσει το έδαφος στις περισσότερες μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις για περισσότερη κερδοφορία. Ο συνδυασμός της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων με την χρήση τεχνολογικών μέσων που μειώνουν το κόστος παραγωγής ή/και διάθεσης των προϊόντων έχει εξασφαλίσει σε εγχώριες και πολυεθνικές επιχειρήσεις ένα νέο κύκλο κερδών. Πλέον η κύρια αιτία που οδηγεί τις επιχειρήσεις αυτές σε περιορισμό της δραστηριοποίησης τους στην Ελλάδα είναι η υποτιθέμενη γι' αυτές υψηλή φορολογία.

Πίνακας της κερδοφορίας της εταιρίας ΠΛΑΙΣΙΟ Α.Ε. για την 5ετία 2007 -20012. Η ενδεικτική χρήση του παραπάνω πίνακα δείχνει κατά τη γνώμη μου ότι μετά την πτώση των κερδών της συγκεκριμένης εταιρείας κατά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων που ξεκίνησε το 2010  επέτρεψε στη συγκεκριμένη εταιρεία που αξιοποιεί σημαντικά και τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας (πχ online κατάστημα) να επανέλθει στο ύψος κερδοφορίας που είχε προ κρίσης. Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Πραγματικά χαμένες είναι οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν το βασικό τομέα απασχολησιμότητας και αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα ασφυκτικά όρια του ανταγωνισμού τους με τις μεγάλες εταιρείες. Αν όμως δεν αυξηθεί σημαντικά η κατανάλωση ακόμα περισσότερες από αυτές πρόκειται να βάλουν λουκέτο. Και η κατανάλωση θα προκύψει μόνο όταν αρχίσει να μειώνεται ο δείκτης ανεργίας ελαττώνοντας τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας δίχως να θιχτεί η αγοραστική δύναμη όσων εργάζονται.

Στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και της αλληλεξαρτησης συμφερόντων των ντόπιων ελίτ με το πολυεθνικό κεφάλαιο, μια τέτοια επιλογή δίκαια φαντάζει ανεδαφική. Άρα ζητούμενο για τα εργατικά και υπόλοιπα κοινωνικά κινήματα δεν πρέπει να είναι η μονομέτωπη διεκδίκηση μιας τέτοιας προοπτικής . Η αποκατάσταση του εισοδήματος των εργαζομένων, η παραγωγική ανασυγκρότηση και η δημιουργία αυτοδύναμης οικονομίας με κοινωνικοποίηση των εθνικών πλουτοπαραγωγικών πηγών πρέπει να αποτελέσουν τους βασικούς πυλώνες της ρήξης με το σημερινό οικονομικοκοινωνικό μοντέλο. Ποιο είναι αυτό που θα το αντικαταστήσει θα το αποφασίσει ο ίδιος ο λαός όταν καταφέρει να αποβάλει την οικονομική κατοχή που βιώνει σήμερα. Όταν η Ελλάδα σταματήσει να αποτελεί προτεκτοράτο του πολυεθνικού κεφαλαίου και των μηχανισμών του. Μέχρι τότε ο επανακαθορισμός της αιχμής των αγώνων από τα συνδικάτα και τα εργατικά κόμματα στην κατεύθυνση της λιγότερης εργασίας αλλά παράλληλα της εργασίας για όλους, ίσως είναι η πραγματική σπίθα που χρειάζεται ο βουβός “εφεδρικός στρατός εργασίας” για να γίνει... θορυβώδης και να συνδεθεί με τους κοινωνικούς αγώνες. Άλλωστε δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι τα φασιστικά κινήματα του περασμένου αιώνα ανδρώθηκαν όταν η ανεργία ήταν το κυρίαρχο κοινωνικό ζήτημα, όπως είναι στις μέρες μας.

Οκτωβρίου 06, 2013

Αναζητώντας Ταυτότητα

 



Χριστόδουλος Κ.Γιαλλουρίδης*

Δημιουργείται ένα πρόβλημα κρίσης ταυτότητας των Νεοελλήνων, στην αναζήτηση της οποίας, πολλοί άνθρωποι και κυρίως νέοι προσφεύγουν στην Χρυσή Αυγή γιατί το συμβατικό σύστημα των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, απέτυχε να αρθρώσει, να στηρίξει, να προβάλει και να πραγματώσει τις αναζητήσεις και τις προσδοκίες τους. Εφόσον υπάρχει ζήτημα ταυτότητας, υπάρχει πρόβλημα ετερότητας, δηλαδή αποδοχής του άλλου. 
Η δολοφονία του νεαρού μουσικού στο Κερατσίνι ήταν ένα αναμενόμενο να συμβεί τυχαίο γεγονός. Κάποια στιγμή θα είχαμε από την δράση των επιθετικών ομάδων εφόδου της Χρυσής Αυγής ένα θάνατο, ο οποίος θα συγκλόνιζε την χώρα. Έχει σημασία λοιπόν να δούμε, όχι μόνο το γεγονός αυτό καθ' εαυτό της εγκληματικής ενέργειας, αλλά κυρίως τα αίτια που προκάλεσαν την γέννηση και εξέθρεψαν το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής.
Εάν δεν μπορέσουμε να αντικρίσουμε τα γενεσιουργά αίτια του φαινομένου, δεν θα μπορέσουμε να συλλάβουμε τις διαστάσεις του γεγονότος της πόλης, δηλαδή τον τρόπο συγκρότησης και δημοκρατικής οργάνωσης του συλλογικού μας βίου. Γιατί είναι σαφές πως δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά για μια θρυαλλίδα, η οποία συνέβη αναμενόμενα ως προϊόν της επιθετικής αποθράσυνσης και της εξόφθαλμης πλέον λειτουργίας της απονομιμοποιητικής δύναμης για την δημοκρατία, Χρυσής Αυγής. 
Ταυτόχρονα όμως, εξετάζοντας τα γενεσιουργά αίτια πρέπει να αντικρίσουμε και το φαινόμενο της «νομιμοποίησης» της Χρυσής Αυγής σε ένα για τα δεδομένα αυτού του πολιτικού σχηματισμού, προκλητικά μη αναμενόμενο σοβαρό ποσοστό επιρροής στο εκλογικό σώμα. Γιατί πολλοί Έλληνες, άνθρωποι του διαλόγου, της δημοκρατίας, της διαλεκτικής σκέψης πίστεψαν στο φαινόμενο και στις ιδέες που προβάλλει η Χρυσή Αυγή σε σχέση με το έθνος, την ταυτότητα των Ελλήνων και την επιβίωση της χώρας και ταυτίστηκαν με την δυναμική εμφάνιση μιας νέας κατάστασης που θα αντικαθιστούσε το παλιό, το φθαρμένο, το ανίκανο, το διεφθαρμένο, το αδιάφορο για την χώρα και τα προβλήματα των ανθρώπων;
Εδώ, εξετάζοντας το φαινόμενο της γέννησης και ανάπτυξης του εν λόγω μορφώματος, το πρώτο που διαπιστώνουμε συνίσταται στο ότι το εκλογικό σώμα που πιστεύει σε αυτούς, δεν επηρεάζεται από το γεγονός πως δεν υιοθετούν την δημοκρατική αρχή και πολύ περισσότερο τις αξίες της δημοκρατίας. Γιατί ακριβώς πολλοί Έλληνες πιστεύουν πως η Μεταπολίτευση ως δημοκρατικός εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα απέτυχε.
 
Δηλαδή, η φτωχοποίηση της Ελλάδος, η διεθνής ταπείνωση και ο διασυρμός των Ελλήνων, η εγκατάλειψη των ζητημάτων που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας, της υπεράσπισης της ιστορίας και της προοπτικής του Ελληνισμού σε αυτή την κρίσιμη περιοχή του κόσμου και η εγκατάλειψη της κλασσικής μας παιδείας, εμφανίζοντάς την στην πράξη ως νεκρή και απαρχαιωμένη, προκάλεσε σαφώς μια απαξίωση της ταυτότητας που συνυφαίνεται με την υπαρξιακή προοπτική του Νεοέλληνα, δηλαδή την δυνατότητά του να συνεχίζει ως πολιτισμική οντότητα συγκροτημένη και δημιουργική σε αυτό τον ταραγμένο και συγκρουσιακό γεωπολιτικό χώρο.


Επομένως, δημιουργείται ένα πρόβλημα κρίσης ταυτότητας των Νεοελλήνων, στην αναζήτηση της οποίας, πολλοί άνθρωποι και κυρίως νέοι προσφεύγουν στην Χρυσή Αυγή γιατί το συμβατικό σύστημα των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, απέτυχε να αρθρώσει, να στηρίξει, να προβάλει και να πραγματώσει τις αναζητήσεις και τις προσδοκίες τους. Εφόσον υπάρχει ζήτημα ταυτότητας, υπάρχει πρόβλημα ετερότητας, δηλαδή αποδοχής του άλλου. Αυτό σημαίνει μια ολοκληρωτική σκέψη απόρριψης της αντίθετης άποψης, ιδεολογίας, γνώμης, προσέγγισης ή και φυλής, όπως αυτή της Χρυσής Αυγής.
 
 Η ετερότητα λοιπόν σημαίνει την δημοκρατική σύζευξη των ανθρώπων, οι οποίοι έχουν εκπαιδευθεί στο δημοκρατικό γίγνεσθαι, δηλαδή στον τρόπο συγκρότησης του συλλογικού βίου, στο να αποδέχονται τις άλλες απόψεις και να πραγματώνουν τον διάλογο για την σύνθεση των ιδεών. Η απόρριψη του άλλου εφόσον είναι και άλλης φυλής και η έμπρακτη εναντίωση προς την ύπαρξη ή παρουσία του, δημιουργεί φαινόμενα ρατσισμού, ξενοφοβίας, μισαλλοδοξίας και επιθετικής τάσης εν γένει.
 
Βιώνουμε λοιπόν μια στιγμή διαρκούς μετάβασης από το παλιό στο καινούργιο, που είναι ακόμη απροσδιόριστο και που πρέπει για να το αντικρύσουμε και να το σχηματίσουμε, να εγκύψουμε στο παρελθόν, να αναζητήσουμε απαντήσεις στο πως οδηγηθήκαμε στην σημερινή κατάσταση αλλοτρίωσης, αλλοίωσης των βασικών διαστάσεων της δημοκρατικής συγκρότησης της χώρας που εκδηλώνεται ακριβώς σε αυτή την δυναμική εμφάνιση ενός μορφώματος που προσιδιάζει σε νεοναζιστικά πρότυπα, διεκδικώντας την εξουσία ή την μεγιστοποίηση της επιρροής στην χώρα.
 
Οφείλουμε να ασχοληθούμε με την διάρθρωση αυτών των παρακμιακών, εκφυλιστικών φαινομένων που εξέθρεψαν πολιτικούς σχηματισμούς, όπως η Χρυσή Αυγή, εξυγιαίνοντας την δημοκρατία στην χώρα που την γέννησε, δηλαδή την συγκρότηση του συλλογικού μας βίου.
 
Το βασικό πρόβλημα που εμφιλοχωρεί εν Ελλάδι και που άπτεται προβλημάτων του Ελληνισμού, όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στην Κύπρο, είναι πέραν της διαφθοράς και της ανεπάρκειας των ηγεσιών, η απουσία προτύπων για την κοινωνία και τους νέους μας. Αυτό σημαίνει πως το σύστημα αξιών που διαπλάθει την νεολαία, την προσανατολίζει σε ένα εθνικό, δημοκρατικό γίγνεσθαι, όπου η ταυτότητά μας είναι η σύνθεση ενός πολιτισμικού πλούτου σε μια ιστορική διαδρομή χιλιετηρίδων, αυτή λοιπόν η απουσία προτύπων και η διάρρηξη του αξιακού συστήματος της χώρας, της κοινωνίας, οδηγεί τους ανθρώπους, τους νέους, τους πολίτες στην αναζήτηση εκείνων των πολιτικών δυνάμεων ή σχηματισμών που τους δίνουν διέξοδο σε αυτό τον πόνο ψυχής της ανυπαρξίας τους ως ατόμων και ως συλλογικού εθνικού υποκειμένου.
 
Παράλληλα, το φαινόμενο της βίας έχει πολλά επίπεδα, διαστάσεις και μορφές. Καταρχάς, είναι η βία που ασκήθηκε δολοφονικά απέναντι στον νεαρό μουσικό στο Κερατσίνι. Μια δολοφονία, η οποία θα επερχόταν ως αναμενόμενο, τυχαίο γεγονός κάποια στιγμή. Όμως σε παράλληλο επίπεδο, υπάρχει η καταστροφική βία και μανία των λεγόμενων κουκουλοφόρων, οι οποίοι από ένα τμήμα των πολιτικών δυνάμεων του τόπου εδώ και πολλά χρόνια, με το σύνθημα μιας «αριστερίστικης προσέγγισης της νόμιμης – δίκαιης βίας», καταστρέφουν επιχειρήσεις και περιουσίες πλήττοντας ανθρώπους. 
 
Ταυτόχρονα, βρίσκεται εδώ και πολλές δεκαετίες, για να μην πούμε από τον Καποδίστρια και εντεύθεν με μικρές εξαιρέσεις – οάσεις, η διάσταση της κρατικής βίας, όχι ως νομιμοποιημένης άσκησης εξουσίας, αλλά ως ανικανότητας και διαφθοράς του πολιτικού προσωπικού και του κράτους, που παράγει εξόφθαλμα ανισότητα, φόβο και αδιέξοδα παντού. Αυτή η κατάσταση τα τελευταία τριάντα και πλέον χρόνια έχει γιγαντωθεί και γίνεται την τελευταία περίοδο της μεγάλης κρίσης, δια γυμνού οφθαλμού ορατή στον κάθε ένα.
 
Σύναυτα, βιώνει κανείς την αθλιότητα των τηλεμαχιών, όπου οι άνθρωποι που εκπροσωπούν το λεγόμενο συνταγματικό τόξο στο πολιτικό σύστημα της χώρας, αντί να εγκύψουν με την αναμενόμενη αυτοκριτική και διαλεκτική προσέγγιση των πραγμάτων στους μεταξύ τους διαλόγους, συνεχίσουν να κοκορομαχούν, προσβάλλοντας την αισθητική, την λογική και τον πολιτισμό μας.
 
Εάν, δεν προσεγγίσουμε το πρόβλημα της δημοκρατίας μας ως ένα ζήτημα πολιτισμού, δηλαδή διαλόγου και θέλησης να υπηρετήσουμε όλοι το εθνικό συμφέρον της χώρας, πράγμα που σημαίνει πατριωτική προσέγγιση της πολιτικής, εάν δεν προχωρήσουμε άμεσα σε μια επιστροφή στην κλασσική ιδέα της μόρφωσης των παιδιών μας, δηλαδή ενίσχυση της ιστορίας και αρχαιογνωσίας ως ζώσας προσέγγισης του κόσμου, εάν δεν δώσουμε πρότυπα στην νεολαία και την κοινωνία μας από τους αγώνες, τις θυσίες και τις λαμπρές νίκες στον πνευματικό, πολιτικό και στρατιωτικό τομέα της χώρας, τότε ουσιαστικά δεν πρόκειται να διορθώσουμε τίποτα.
 
Οι Χρυσές Αυγές θα επιστρέφουν και θα αναζωογονούνται γιατί οι άνθρωποι αναζητούν ταυτότητα, περηφάνια και αξιοπρέπεια, την οποία είναι υποχρεωμένη να τους δώσει η δημοκρατία. Εάν αυτή αποτύχει, θα την αναζητήσουν  αλλού. 
 
Εν τέλει, είμαστε υποχρεωμένοι να πραγματώσουμε μια δημοκρατική επανάσταση δομικών αλλαγών, που θα μας επιτρέψουν να κοιτάξουμε το μέλλον περήφανα, να ξαναβρούμε την αξιοπρέπεια, τον αυτοσεβασμό και κυρίως να σταματήσουμε να σερνόμαστε πίσω από την ιδέα μιας πραγματικότητας των επόμενων δόσεών μας.
 
Αυτό για να γίνει, πρέπει η ηγεσία του τόπου να πιστέψει πως δεν επιλύεται η οικονομική κρίση με λογιστικές εξισώσεις ή καταγραφές των οικονομικών δεδομένων, αλλά με την στρατηγική της ανάκαμψης μέσα από τον πολιτισμό και την συνειδητοποίηση πως το γεγονός της πόλης σημαίνει το συνανήκειν σε ένα έθνος ιστορικό, που είναι ταγμένο να ζήσει, να προοδεύσει και να υπάρχει όρθιο σε ένα ταραγμένο και άναρχο κόσμο.
 
 
*Ο Χριστόδουλος Κ.Γιαλλουρίδης είναι Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Σπουδών, Επικοινωνίας και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου